Anda perlu tahu bahawa setiap instrumen pelaburan mempunyai risiko yang boleh berlaku kepada sesiapa sahaja. Lebih-lebih lagi jika Anda membuat pelaburan tanpa disertai dengan penilaian yang betul terhadap kualiti instrumen pelaburan.
Dalam hal ini Anda boleh menggunakan analisis teknikal dan juga analisis fundamental (fundamental analysis) untuk dapat meminimumkan risiko yang berlaku dan untuk memaksimumkan keuntungan yang bakal diperolehi.
Untuk perbincangan analisis teknikal, telah dibincangkan dalam artikel lain di laman web Asaskewangan. Dalam kesempatan ini kita akan membincangkan tentang analisis fundamental.
Anda perlu tahu bahawa dengan melakukan analisis fundamental Anda akan dapat mengetahui jenis instrumen pelaburan yang akan Anda beli.
Sebagai contoh, jika Anda ingin melabur dalam saham, maka Anda akan dapat menentukan saham syarikat yang akan Anda beli.
Okay, untuk mengetahui lebih lanjut mengenai analisis fundamental saham, jom lihat artikel ini!
Apa Itu Analisis Fundamental?
Analisis fundamental ialah teknik analisis yang dijalankan dengan mengambil kira pelbagai faktor seperti prestasi syarikat, sektor perindustrian syarikat, persaingan perniagaan, politik, kadar pertukaran, dan juga makroekonomi untuk menilai atau mengunjurkan nilai sesuatu instrumen pelaburan.
Dengan menggunakan analisis fundamental, Anda akan dapat mengetahui sama ada sesebuah syarikat boleh diisytiharkan sihat atau tidak.
Jika syarikat diisytiharkan sihat, maka Anda boleh membeli saham daripada syarikat tersebut.
Kemudian, jika syarikat tidak sihat, maka Anda boleh membuat keputusan untuk tidak membeli saham syarikat tersebut atau menjual saham syarikat tersebut.
Anda boleh mengatakan bahawa menjalankan analisis fundamental adalah salah satu perkara yang paling penting dalam aktiviti pelaburan, termasuk pelaburan saham.
Ini kerana dengan melakukan analisis fundamental, pelabur akan dapat mengetahui sama ada harga saham itu murah atau mahal dan baik atau buruk.
Harga saham dikatakan mahal atau overpriced jika harga saham di pasaran lebih besar daripada harga wajar atau nilai sepatutnya (intrinsic value).
Kemudian, harga sesuatu saham dikatakan murah atau underpriced jika harga saham di pasaran lebih kecil daripada intrinsic value.
Anda perlu tahu bahawa sesuatu saham itu dikatakan bagus jika pelbagai faktor yang berkaitan dengan syarikat itu baik, baik dari segi prestasi syarikat, sektor industri, dan sebagainya, dan begitu juga sebaliknya.
Mengapa Analisis Fundamental?
Pernahkah Anda mendengar pepatah yang mengatakan “macam beli kucing dalam guni“?
Peribahasa bermaksud membeli sesuatu tanpa melihat atau meneliti apa yang dibeli terlebih dahulu.
Anda perlu tahu bahawa prinsip asas dalam pelaburan terutamanya pelaburan saham ialah “beli apa yang Anda tahu, dan ketahui apa yang Anda beli“.
Ini bermakna Anda tidak boleh membeli instrumen pelaburan yang Anda tidak ketahui atau kenali.
Sama seperti apabila aAda membeli hartanah seperti rumah, adakah Anda segera membeli rumah tersebut tanpa melihat keadaan rumah tersebut?
Tentu Anda akan nampak keadaan rumah tersebut kan? Bermula dari lokasi, persekitaran, reka bentuk, dan sebagainya.
Hal ini tentunya sama apabila Anda melabur dalam saham, Anda perlu mengetahui atau mengenali terlebih dahulu tentang pelbagai perkara berkaitan instrumen pelaburan saham.
Tujuan melakukan analisis fundamental adalah untuk mendapatkan keuntungan yang maksimum dan juga meminimumkan kerugian.
Warren Buffet pernah berkata bahawa:
“Membeli saham adalah membeli perniagaan, yang bermaksud kita perlu menganalisis perniagaan, bukan hanya pergerakan harga saham.”
Kata-kata dari Warren Buffet, sudah tentu, memberi gambaran betapa pentingnya Anda perlu melakukan analisis fundamental sebelum Anda membuat keputusan untuk membuat transaksi dalam pasaran saham.
Prinsip Analisis Fundamental
Dalam menjalankan analisis fundamental, sudah tentu Anda perlu mengetahui beberapa prinsip dalam analisis fundamental, iaitu seperti berikut:
- Tindakbalas Berantai
Anda perlu tahu bahawa lebih besar kesan atau tindak balas berantai yang disebabkan oleh maklumat, maka lebih besar kesan ke atas nilai indeks saham.
- Jarak Maklumat
Prinsip kedua ialah jarak maklumat, bermakna semakin dekat sesuatu maklumat dengan indeks saham, semakin besar pengaruh maklumat tersebut.
Sebagai contoh, maklumat yang berasal dari dalam negara (Malaysia), sudah tentu akan memberi impak yang lebih besar kepada nilai indeks saham di Bursa Malaysia jika dibandingkan dengan maklumat dari luar negara.
- Sumber Berita
Prinsip ketiga ialah sumber berita, bermakna semakin rasmi atau boleh dipercayai sumber berita, semakin kuat pengaruhnya terhadap nilai indeks saham.
- Jenis Berita
Prinsip terakhir ialah jenis berita. Dalam hal ini, berita ekonomi sudah tentu akan memberi kesan yang lebih kuat terhadap indeks saham sesebuah negara jika dibandingkan dengan berita lain seperti politik, sosial dan sebagainya.
Pendekatan Analisis Fundamental
Pada asasnya, pendekatan analisis fundamental ialah harga saham akan dipengaruhi oleh prestasi syarikat.
Kemudian prestasi syarikat ini akan dipengaruhi oleh keadaan sektor perindustrian dan juga ekonomi makro.
Seperti yang dijelaskan oleh Charles P Jones (2014:304) dalam bukunya yang bertajuk “Investment Analysis and Management”, bahawa analisis fundamental terbahagi kepada 2 pendekatan iaitu seperti berikut:
- Bottom Up Approach
Button up approach ialah pendekatan analisis fundamental yang memfokuskan kepada keadaan fundamental sesebuah syarikat dahulu, kemudian memfokuskan kepada analisis sektor perindustrian dan ekonomi yang lebih luas.
Analisis syarikat yang digunakan, contohnya, termasuk maklumat produk, status kewangan yang menerangkan anggaran potensi pendapatan, kedudukan daya saing syarikat dan sebagainya.
- Top Down Approach
Secara ringkas pendekatan top down approach adalah bertentangan dengan pendekatan button up approach.
Dalam kes ini, pendekatan top down approach akan melihat faktor makroekonomi terlebih dahulu untuk dapat mengetahui sektor perindustrian mana yang menunjukkan prestasi yang baik dan kemudian melakukan analisis syarikat.
Analisis Fundamental Saham: Top Down Approach
Seperti yang telah dijelaskan sebelum ini, pendekatan analisis fundamental ini terbahagi kepada 2 iaitu bottom up approach dan top down approach.
Walau bagaimanapun, dalam artikel ini, kami hanya akan menumpukan pada membincangkan pendekatan analisis fundamental top down approach. Ini kerana pendekatan ini digunakan secara meluas oleh pelabur saham.
Dalam pendekatan analisis fundamental top down approach menunjukkan taksonomi analisis bermula dari:
- Penunjuk makroekonomi, iaitu untuk menentukan masa yang paling sesuai untuk memperuntukkan dana dan untuk mempertimbangkan keadaan ekonomi negara.
- Penunjuk industri, iaitu untuk melihat tahap pulangan sesuatu industri dan tahap tindak balas pasaran terhadap sesuatu sektor industri.
- Penunjuk syarikat, iaitu dapat mengetahui keadaan sesebuah syarikat, prospek, dan pergerakan harga saham.
1. Penunjuk Makroekonomi
Anda perlu tahu bahawa dalam penunjuk makroekonomi terdapat beberapa faktor yang boleh mempengaruhi harga saham, contohnya, kadar inflasi, kadar bunga, kadar pertukaran, keluaran dalam negara kasar (gross domestic product), dan sebagainya.
a. Gross Domestic Product
Di peringkat atas, ekonomi makro diukur dengan bilangan ekonomi domestik negara.
Gross domestic product merupakan salah satu faktor yang boleh digunakan untuk mengukur prestasi ekonomi makro dan dapat memberikan gambaran tentang nilai pasaran barangan atau perkhidmatan yang diperoleh secara domestik.
Dalam hal ini pertumbuhan gross domestic product akan dapat memberi kesan positif kepada pasaran modal.
b. Inflasi
Inflasi ialah kenaikan harga barang dan perkhidmatan yang berlaku secara berterusan sehingga nilai wang menurun.
Dalam hal ini, terdapat 2 pendapat tentang hubungan antara inflasi dengan harga saham, yaitu sebagai berikut:
Pertama, demand pull inflation ialah inflasi yang berlaku disebabkan oleh lebihan permintaan terhadap barangan yang ada, tetapi bekalan barangan kekal.
Dalam hal ini, pengguna akan dibebani dengan kenaikan kos yang lebih tinggi jika dibandingkan dengan syarikat.
Oleh itu, syarikat akan mendapat peningkatan keuntungan yang boleh digunakan untuk membayar dividen dan juga memberikan nilai positif kepada harga saham di pasaran modal.
Keadaan ini sudah tentu menunjukkan bahawa terdapat korelasi positif antara inflasi dengan harga saham sesebuah syarikat.
Kedua, cost push inflation ialah inflasi yang berlaku akibat peningkatan kos pengeluaran seperti kos buruh, kos bahan mentah, dan sebagainya.
Namun, dalam hal ini syarikat tidak mengenakan bayaran kepada pengguna dengan menaikkan harga produknya, sehingga akan mengakibatkan penurunan keuntungan dan kemampuan syarikat untuk membayar dividen.
Dengan penurunan potensi syarikat untuk membayar dividen, ini akan memberi kesan kepada penurunan harga saham dalam pasaran modal.
Oleh itu, terdapat korelasi negatif antara inflasi dan harga saham sesebuah syarikat.
c. Kadar Bunga
Kadar bunga ialah kadar pulangan sesuatu jenis pelaburan dan juga tahap kos modal yang diperolehi daripada pembiayaan yang akan disediakan pada satu-satu masa.
Anda perlu tahu bahawa kadar bunga boleh memberi kesan kepada keuntungan syarikat iaitu:
Pertama, jika bunga adalah sebagai kos, semakin tinggi kadar bunga, maka keuntungan syarikat akan kurang (jika faktor lain dianggap tetap).
Kedua, kadar bunga boleh menjejaskan aktiviti ekonomi sehingga boleh memberi kesan atau menjejaskan keuntungan syarikat.
Dalam kes ini, kadar bunga yang tinggi boleh menyebabkan penurunan dalam keuntungan syarikat dan akan menjejaskan harga saham.
Ini kerana pelabur akan mengeluarkan modal mereka dalam saham dan akan beralih kepada deposit atau bon yang mempunyai risiko yang kurang dan keuntungan yang lebih tinggi jika kadar bunga meningkat.
d. Kadar Pertukaran
Kadar pertukaran ialah nilai pertukaran mata wang sesebuah negara terhadap mata wang negara lain. Pertukaran mata wang tentunya akan menghasilkan perbandingan nilai kedua-duanya yang dinamakan kadar pertukaran.
Oleh itu, kadar pertukaran asing ialah jumlah wang domestik yang diperlukan untuk mendapatkan mata wang asing.
Secara logiknya hubungan perubahan kadar pertukaran mata wang sesebuah negara terhadap mata wang asing dengan perubahan harga saham adalah sangat makes sense.
Akibat yang timbul daripada perubahan kadar pertukaran sudah tentu akan memberi kesan positif atau negatif.
Sebagai contoh, bagi syarikat yang menjalankan aktiviti pengimportan atau bagi syarikat yang mempunyai hutang dalam mata wang asing, sudah tentu mereka akan dirugikan dengan kejatuhan nilai tukaran mata wang Ringgit.
Ini kerana jumlah kos operasi syarikat akan meningkat, begitu juga dengan jumlah hutang bagi syarikat yang mempunyai hutang dalam mata wang asing.
Dengan pertambahan jumlah kos, sudah tentu ini akan memberi kesan kepada kurangnya keuntungan yang diperoleh syarikat.
Semakin sedikit keuntungan yang diperoleh syarikat, minat beli pelabur terhadap saham syarikat tersebut sudah tentu akan berkurangan dan mengakibatkan penurunan harga saham.
2. Penunjuk Industri
Anda perlu tahu bahawa setiap industri sedia ada bersaing antara satu sama lain di tengah-tengah pertumbuhan ekonomi.
Kadar pertumbuhan industri dengan pertumbuhan ekonomi tidak selalu sama.
Dalam kes ini, industri yang bertahan akan dapat berkembang mengikut atau melebihi pertumbuhan ekonomi dan ada juga yang berada di bawah pertumbuhan ekonomi.
Oleh itu, pelaburan yang baik boleh dibuat dalam industri yang berkembang mengikut atau melebihi pertumbuhan ekonomi negara.
Ini kerana industri yang boleh berkembang mengikut atau melebihi pertumbuhan ekonomi negara boleh dijangkakan mempunyai keuntungan yang tinggi.
Sebagai contoh, pada tahun 2007, harga komoditi meningkat dengan ketara kerana kenaikan harga minyak dunia.
Dalam hal ini, harga saham syarikat arang batu dan minyak juga mengalami peningkatan berikutan peningkatan pendapatan dan keuntungan yang lebih besar.
Tetapi, pada tahun 2015 harga minyak turun ke tahap terendah, harga saham syarikat perlombongan juga menurun.
3. Penunjuk Perusahaan
Analisis fundamental top down approach yang terakhir adalah menjalankan analisis syarikat.
Menjalankan analisis terhadap syarikat ini tentunya bertujuan untuk mengetahui pelbagai perkara berkaitan syarikat dalam sektor industri yang sama.
Dengan mengetahui pelbagai perkara berkaitan syarikat dalam sektor industri yang sama, sudah tentu anda akan dapat membandingkan dan menentukan syarikat yang terbaik.
Dalam kes ini, pelabur biasanya akan menggunakan penyata kewangan yang dikeluarkan secara berkala oleh syarikat sebagai rujukan.
Ini kerana penyata kewangan mempunyai manfaat untuk pihak stakeholders, di mana terdapat pelbagai maklumat berguna untuk mengetahui keadaan syarikat.
Anda perlu tahu bahawa menganalisis penyata kewangan boleh dilakukan dengan beberapa cara, iaitu seperti berikut:
- Cross section
- Common size
- Financial ratio
- Du Pont
- dan sebagainya
Secara umumnya, pelabur akan menggunakan teknik analisis penyata kewangan menggunakan nisbah.
Anda perlu tahu bahawa nisbah kewangan terbahagi kepada beberapa kategori yang boleh menggambarkan hubungan daripada penyata kewangan dan juga menunjukkan prestasi sesebuah syarikat iaitu:
- Liquidity ratio
- Solvency ratio
- Profitability ratio
Analisis Fundamental Saham: Stock Valuation
Anda perlu tahu bahawa proses penilaian saham mempunyai manfaat untuk mengetahui nilai intrinsik saham yang kemudiannya akan dibandingkan dengan harga saham di pasaran.
Penilaian saham boleh dikatakan satu proses yang sangat penting dalam menentukan pilihan saham terbaik untuk dibeli.
Ini kerana dengan menilai saham Anda akan dapat mengetahui sama ada saham itu mahal atau murah. Saham akan dikatakan under value, jika nilai intrinsik saham lebih besar (>) daripada harga pasaran.
Saham akan dikatakan sebagai fair value, jika nilai intrinsik saham adalah (=) harga pasaran. Ini menunjukkan harga saham berada pada harga yang berpatutan.
Saham dikatakan over value, jika nilai intrinsik saham tersebut kurang (<) daripada harga pasaran.
Ini sudah tentu menunjukkan harga saham agak mahal, dan lebih baik Anda tidak membeli saham ini dan Anda boleh menjual saham yang Anda sudah miliki sekiranya saham dalam keadaan over value.
Terdapat 2 nisbah kewangan yang boleh Anda gunakan untuk menilai saham iaitu PER (Price Earning Ratio) dan PBV (Price Book Value).